-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 0
/
yazilim-gundemi-16.html
693 lines (653 loc) · 33.5 KB
/
yazilim-gundemi-16.html
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
614
615
616
617
618
619
620
621
622
623
624
625
626
627
628
629
630
631
632
633
634
635
636
637
638
639
640
641
642
643
644
645
646
647
648
649
650
651
652
653
654
655
656
657
658
659
660
661
662
663
664
665
666
667
668
669
670
671
672
673
674
675
676
677
678
679
680
681
682
683
684
685
686
687
688
689
690
691
692
693
<?xml version="1.0" encoding="utf-8"?>
<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Strict//EN"
"http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-strict.dtd">
<html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml" lang="tr" xml:lang="tr">
<head>
<!-- 2021-01-24 Sun 22:46 -->
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html;charset=utf-8" />
<meta name="viewport" content="width=device-width, initial-scale=1" />
<title>Yazılım Gündemi - 16</title>
<meta name="generator" content="Org mode" />
<meta name="author" content="Eren Hatırnaz" />
<style type="text/css">
<!--/*--><![CDATA[/*><!--*/
.title { text-align: center;
margin-bottom: .2em; }
.subtitle { text-align: center;
font-size: medium;
font-weight: bold;
margin-top:0; }
.todo { font-family: monospace; color: red; }
.done { font-family: monospace; color: green; }
.priority { font-family: monospace; color: orange; }
.tag { background-color: #eee; font-family: monospace;
padding: 2px; font-size: 80%; font-weight: normal; }
.timestamp { color: #bebebe; }
.timestamp-kwd { color: #5f9ea0; }
.org-right { margin-left: auto; margin-right: 0px; text-align: right; }
.org-left { margin-left: 0px; margin-right: auto; text-align: left; }
.org-center { margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center; }
.underline { text-decoration: underline; }
#postamble p, #preamble p { font-size: 90%; margin: .2em; }
p.verse { margin-left: 3%; }
pre {
border: 1px solid #ccc;
box-shadow: 3px 3px 3px #eee;
padding: 8pt;
font-family: monospace;
overflow: auto;
margin: 1.2em;
}
pre.src {
position: relative;
overflow: visible;
padding-top: 1.2em;
}
pre.src:before {
display: none;
position: absolute;
background-color: white;
top: -10px;
right: 10px;
padding: 3px;
border: 1px solid black;
}
pre.src:hover:before { display: inline;}
/* Languages per Org manual */
pre.src-asymptote:before { content: 'Asymptote'; }
pre.src-awk:before { content: 'Awk'; }
pre.src-C:before { content: 'C'; }
/* pre.src-C++ doesn't work in CSS */
pre.src-clojure:before { content: 'Clojure'; }
pre.src-css:before { content: 'CSS'; }
pre.src-D:before { content: 'D'; }
pre.src-ditaa:before { content: 'ditaa'; }
pre.src-dot:before { content: 'Graphviz'; }
pre.src-calc:before { content: 'Emacs Calc'; }
pre.src-emacs-lisp:before { content: 'Emacs Lisp'; }
pre.src-fortran:before { content: 'Fortran'; }
pre.src-gnuplot:before { content: 'gnuplot'; }
pre.src-haskell:before { content: 'Haskell'; }
pre.src-hledger:before { content: 'hledger'; }
pre.src-java:before { content: 'Java'; }
pre.src-js:before { content: 'Javascript'; }
pre.src-latex:before { content: 'LaTeX'; }
pre.src-ledger:before { content: 'Ledger'; }
pre.src-lisp:before { content: 'Lisp'; }
pre.src-lilypond:before { content: 'Lilypond'; }
pre.src-lua:before { content: 'Lua'; }
pre.src-matlab:before { content: 'MATLAB'; }
pre.src-mscgen:before { content: 'Mscgen'; }
pre.src-ocaml:before { content: 'Objective Caml'; }
pre.src-octave:before { content: 'Octave'; }
pre.src-org:before { content: 'Org mode'; }
pre.src-oz:before { content: 'OZ'; }
pre.src-plantuml:before { content: 'Plantuml'; }
pre.src-processing:before { content: 'Processing.js'; }
pre.src-python:before { content: 'Python'; }
pre.src-R:before { content: 'R'; }
pre.src-ruby:before { content: 'Ruby'; }
pre.src-sass:before { content: 'Sass'; }
pre.src-scheme:before { content: 'Scheme'; }
pre.src-screen:before { content: 'Gnu Screen'; }
pre.src-sed:before { content: 'Sed'; }
pre.src-sh:before { content: 'shell'; }
pre.src-sql:before { content: 'SQL'; }
pre.src-sqlite:before { content: 'SQLite'; }
/* additional languages in org.el's org-babel-load-languages alist */
pre.src-forth:before { content: 'Forth'; }
pre.src-io:before { content: 'IO'; }
pre.src-J:before { content: 'J'; }
pre.src-makefile:before { content: 'Makefile'; }
pre.src-maxima:before { content: 'Maxima'; }
pre.src-perl:before { content: 'Perl'; }
pre.src-picolisp:before { content: 'Pico Lisp'; }
pre.src-scala:before { content: 'Scala'; }
pre.src-shell:before { content: 'Shell Script'; }
pre.src-ebnf2ps:before { content: 'ebfn2ps'; }
/* additional language identifiers per "defun org-babel-execute"
in ob-*.el */
pre.src-cpp:before { content: 'C++'; }
pre.src-abc:before { content: 'ABC'; }
pre.src-coq:before { content: 'Coq'; }
pre.src-groovy:before { content: 'Groovy'; }
/* additional language identifiers from org-babel-shell-names in
ob-shell.el: ob-shell is the only babel language using a lambda to put
the execution function name together. */
pre.src-bash:before { content: 'bash'; }
pre.src-csh:before { content: 'csh'; }
pre.src-ash:before { content: 'ash'; }
pre.src-dash:before { content: 'dash'; }
pre.src-ksh:before { content: 'ksh'; }
pre.src-mksh:before { content: 'mksh'; }
pre.src-posh:before { content: 'posh'; }
/* Additional Emacs modes also supported by the LaTeX listings package */
pre.src-ada:before { content: 'Ada'; }
pre.src-asm:before { content: 'Assembler'; }
pre.src-caml:before { content: 'Caml'; }
pre.src-delphi:before { content: 'Delphi'; }
pre.src-html:before { content: 'HTML'; }
pre.src-idl:before { content: 'IDL'; }
pre.src-mercury:before { content: 'Mercury'; }
pre.src-metapost:before { content: 'MetaPost'; }
pre.src-modula-2:before { content: 'Modula-2'; }
pre.src-pascal:before { content: 'Pascal'; }
pre.src-ps:before { content: 'PostScript'; }
pre.src-prolog:before { content: 'Prolog'; }
pre.src-simula:before { content: 'Simula'; }
pre.src-tcl:before { content: 'tcl'; }
pre.src-tex:before { content: 'TeX'; }
pre.src-plain-tex:before { content: 'Plain TeX'; }
pre.src-verilog:before { content: 'Verilog'; }
pre.src-vhdl:before { content: 'VHDL'; }
pre.src-xml:before { content: 'XML'; }
pre.src-nxml:before { content: 'XML'; }
/* add a generic configuration mode; LaTeX export needs an additional
(add-to-list 'org-latex-listings-langs '(conf " ")) in .emacs */
pre.src-conf:before { content: 'Configuration File'; }
table { border-collapse:collapse; }
caption.t-above { caption-side: top; }
caption.t-bottom { caption-side: bottom; }
td, th { vertical-align:top; }
th.org-right { text-align: center; }
th.org-left { text-align: center; }
th.org-center { text-align: center; }
td.org-right { text-align: right; }
td.org-left { text-align: left; }
td.org-center { text-align: center; }
dt { font-weight: bold; }
.footpara { display: inline; }
.footdef { margin-bottom: 1em; }
.figure { padding: 1em; }
.figure p { text-align: center; }
.equation-container {
display: table;
text-align: center;
width: 100%;
}
.equation {
vertical-align: middle;
}
.equation-label {
display: table-cell;
text-align: right;
vertical-align: middle;
}
.inlinetask {
padding: 10px;
border: 2px solid gray;
margin: 10px;
background: #ffffcc;
}
#org-div-home-and-up
{ text-align: right; font-size: 70%; white-space: nowrap; }
textarea { overflow-x: auto; }
.linenr { font-size: smaller }
.code-highlighted { background-color: #ffff00; }
.org-info-js_info-navigation { border-style: none; }
#org-info-js_console-label
{ font-size: 10px; font-weight: bold; white-space: nowrap; }
.org-info-js_search-highlight
{ background-color: #ffff00; color: #000000; font-weight: bold; }
.org-svg { width: 90%; }
/*]]>*/-->
</style>
<link rel="stylesheet" href="../../../css/org.css" type="text/css" />
<script type="text/javascript">
/*
@licstart The following is the entire license notice for the
JavaScript code in this tag.
Copyright (C) 2012-2020 Free Software Foundation, Inc.
The JavaScript code in this tag is free software: you can
redistribute it and/or modify it under the terms of the GNU
General Public License (GNU GPL) as published by the Free Software
Foundation, either version 3 of the License, or (at your option)
any later version. The code is distributed WITHOUT ANY WARRANTY;
without even the implied warranty of MERCHANTABILITY or FITNESS
FOR A PARTICULAR PURPOSE. See the GNU GPL for more details.
As additional permission under GNU GPL version 3 section 7, you
may distribute non-source (e.g., minimized or compacted) forms of
that code without the copy of the GNU GPL normally required by
section 4, provided you include this license notice and a URL
through which recipients can access the Corresponding Source.
@licend The above is the entire license notice
for the JavaScript code in this tag.
*/
<!--/*--><![CDATA[/*><!--*/
function CodeHighlightOn(elem, id)
{
var target = document.getElementById(id);
if(null != target) {
elem.cacheClassElem = elem.className;
elem.cacheClassTarget = target.className;
target.className = "code-highlighted";
elem.className = "code-highlighted";
}
}
function CodeHighlightOff(elem, id)
{
var target = document.getElementById(id);
if(elem.cacheClassElem)
elem.className = elem.cacheClassElem;
if(elem.cacheClassTarget)
target.className = elem.cacheClassTarget;
}
/*]]>*///-->
</script>
</head>
<body>
<div id="content">
<h1 class="title">Yazılım Gündemi - 16
<br />
<span class="subtitle">28 Ekim - 3 Kasım 2019</span>
</h1>
<div id="table-of-contents">
<h2>İçindekiler</h2>
<div id="text-table-of-contents">
<ul>
<li><a href="#org731af00">1. Notepad++ 7.8.1 sürümünü "Free Uyghur" ismiyle çıkardı</a></li>
<li><a href="#orgfdd6164">2. İspanya'nın isteği üzerine GitHub protestocuların kullandığı uygulamanın deposunu kaldırdı</a></li>
<li><a href="#orge41c16e">3. Android 11 sürümünde kablosuz bağlantı üzerinden ADB desteği gelebilir</a></li>
<li><a href="#orgcf057d9">4. Python, 3.9 sürümünden sonra yıllık sürüm döngüsüne adapte olacak</a></li>
<li><a href="#org7ad82d5">5. Cloudflare Rust ile yazılmış NTS implementasyonunu duyurdu: cfnts</a></li>
<li><a href="#orgb9eed50">6. Mozilla, klasörden eklenti yükleme seçeneğini kaldırmaya hazırlanıyor</a></li>
<li><a href="#orgb7817f5">7. Yaklaşan Etkinlikler</a></li>
<li><a href="#org69e0e7a">8. Diğer Haberler</a></li>
<li><a href="#org74e7e84">9. Lisans</a></li>
</ul>
</div>
</div>
<div class="figure">
<p><img src="gorseller/yazilim-gundemi-banner.png" alt="yazilim-gundemi-banner.png" />
</p>
</div>
<div class="org-center">
<p>
<a href="../15/yazilim-gundemi-15.html">< Önceki Gündem</a> | <b>28 Ekim - 3 Kasım 2019</b> | <a href="../17/yazilim-gundemi-17.html">Sonraki Gündem ></a>
</p>
<p>
<a href="https://teknoseyir.com/blog/yazilim-gundemi-16-28-ekim-3-kasim-2019">TeknoSeyir'de Oku</a>
</p>
</div>
<div id="outline-container-org731af00" class="outline-2">
<h2 id="org731af00"><span class="section-number-2">1</span> Notepad++ 7.8.1 sürümünü <a href="https://notepad-plus-plus.org/news/v781-free-uyghur-edition/">"Free Uyghur" ismiyle çıkardı</a></h2>
<div class="outline-text-2" id="text-1">
<div class="figure">
<p><img src="gorseller/notepadpp-free-uyghur.png" alt="notepadpp-free-uyghur.png" height="150" />
</p>
</div>
<p>
Notepad++ her ne kadar doğrudan bir programlama aracı olmasa da hızlı
çalışmasından dolayı Windows ortamında tercih edilebilen bir metin editörü.
Geliştiricisi Don Ho, bu hafta duyurduğu 7.8.1 sürümünün ismini, Çin'de Uygur
Türk'lerine uygulanan 'yeniden eğitim kampları'na dikkat çekmek için "Free
Uyghur" ("Uygurlara özgürlük") koydu.
</p>
<p>
29 Ekim tarihinde yayınladığı blog yazısında Çin devletinin yaptığı insan
haklarına aykırı şeylerden bahsetmekle kalmamış, oradaki insanlara nasıl yardım
edilebileceği ilgili de bilgi vermiş. Fakat benim özellikle dikkat çekmek
istediğim kısım yazısının son paragrafı, Türkçe'ye çevirecek olursak:
</p>
<blockquote>
<p>
İnsanlar bana tekrardan "programlamayı ya da işi siyaset ile karıştırma"
diyecekler. Bunu yapmak kesinlikle Notepad++'ın popülaritesini etkiler: Siyaset
hakkında konuşmak, yazılım ve ticari şirketlerin genellikle kaçınmaya çalıştığı
şeydir. Problem şudur ki: <span class="underline">Eğer biz siyaset ile uğraşmazsak, siyaset bizimle
uğraşır</span>. İnsanlar ezildiğinde hareket etmemeyi seçebilirsiniz, ama ezilme
sıramız geldiğinde, çok geç olacak ve bizim için kimse olmayacak. <span class="underline">Harekete
geçmeniz için Uygur ya da Müslüman olmanız gerekmiyor</span>,
<span class="underline">sadece insan olmak ve bazı insanlarla empati kurabilmek yeterli</span>.
</p>
</blockquote>
<p>
Çok iyi çevirememiş olabilirim (yanlış çevirdiğimi düşündüğünüz yerleri
yorumlar bölümünde belirtebilirsiniz) fakat vermek istediği mesajı anlamak için
yeterli olduğunu düşünüyorum. "Biz siyasetle uğraşmazsak, siyaset bizimle
uğraşır" sözünü ben en iyi 2016 yılında anlamıştım. Berat Albayrak'ın maili
hackleyen RedHack grubu, mailleri GitHub'a yükleyince <a href="https://teknoseyir.com/durum/1155906">GitHub 1 gün boyun
boyunca yasaklı kaldı</a>. Görüyorsunuz, siz ne kadar siyaset ile ilgilenmemeye
çalışsanız da bir şekilde geliyor buluyor sizi. İster programlama, ister bilim
yapıyor olun. İşte bu yüzden "açık kaynak" yerine "özgür yazılım" hareketini
destekliyorum. Don Ho'nun blog yazısındaki bu son paragrafı gerçekten çok
önemli. Bunları hiç çekinmeden dile getirmesinden dolayı geliştirici arkadaşı
kutlamak gerek. Böyle insanların var olduğunu bilmek dünyaya dair umutlarımı
bir nebze olsun yeşertiyor. Bu konu hakkında siz ne düşünüyorsunuz? Sizce
yazılım ve siyaset birbirinden tamamen ayrı konular mı yoksa sürekli olmasa da
birbirlerini etkileyen şeyler mi? Yazılımcılar olarak ne kadar ilgilenmeliyiz
bu konularla? Yorumlar kısmında konuşalım.
</p>
<div class="figure">
<p><img src="gorseller/notepadpp-issues-spam.png" alt="notepadpp-issues-spam.png" height="600" />
</p>
</div>
<p>
Bir nebze olsun umut yeşerten insanlardan ziyade maalesef aynı dünyada
olduğumuzdan dolayı utanç duyacağımız insanlar da var. Bu blog yazısının
yayınladığı saatten sonra Notepad++ projesinin <a href="https://github.com/notepad-plus-plus/notepad-plus-plus/issues">GitHub sayfasının Issues bölümü</a>
birçok Çinli vatandaş tarafından <a href="https://www.zdnet.com/article/chinese-users-attack-notepad-app-after-free-uyghur-release/">spam yağmuruna tutuldu</a>. "Çin'de öyle şeyler
yapılmıyor" diyenden tut da, bayağı küfürlü mesajlar yazanlara kadar yüzlerce
hatta binlerce spam issue sayfası açıldı. Ne söylenebilir ki bu insanlar
için… (aslında söylenebilecek bazı şeyler var da burası yeri değil)
</p>
</div>
</div>
<div id="outline-container-orgfdd6164" class="outline-2">
<h2 id="orgfdd6164"><span class="section-number-2">2</span> İspanya'nın isteği üzerine GitHub protestocuların kullandığı <a href="https://www.vice.com/en_ca/article/9kevn7/spain-and-github-are-blocking-an-app-that-helped-protesters-organize">uygulamanın deposunu kaldırdı</a></h2>
<div class="outline-text-2" id="text-2">
<p>
İspanya'nın Barcelona kentinde yaklaşık bir aydır devam eden protestolar var.
Bu protestoların sebebi ayrıkçı Katalan liderlerinin ve Katalonya'nın
bağımsızlığını destekleyenlerin tutuklanması. Bu haberin yazılım gündemine
girmesinin sebebi ise, kendilerine Tsunami Democrátic diyen aktivist bir grubun
protestocuların kullanması için geliştirdiği bir mobil uygulamanın GitHub'dan,
hükumet istediği doğrultusunda silinmesi. Bunu da GitHub'ın, hükumetlerden
kendisine gelen kapatma isteklerini paylaştığı <a href="https://github.com/github/gov-takedowns">deposundan öğreniyoruz</a>.
Görüyoruz ki, Rusya ve Çin ülkelerinin arasına bir de İspanya eklenmiş.
</p>
<p>
Tsunami Democrátic grubunun github üzerinde <a href="https://tsunamidemocratic.github.io/">barındırdığı web sitesi</a> yayında
kalmaya devam ediyor (İspanya'da engellenmiş, biz görebiliyoruz) fakat
uygulamanın APK dosyasının olduğu depo, GitHub tarafından silinmiş. İlgili
aktivist grup da bu sefer kendilerine başka bir yol bulmuşlar: bir <a href="https://t.me/apptsunamidemocratic">telegram
kanalı</a> hazırlamışlar ve APK dosyasını oradan dağıtıyorlar.
</p>
</div>
</div>
<div id="outline-container-orge41c16e" class="outline-2">
<h2 id="orge41c16e"><span class="section-number-2">3</span> Android 11 sürümünde kablosuz bağlantı üzerinden <a href="https://www.xda-developers.com/android-11-native-wireless-adb/">ADB desteği gelebilir</a></h2>
<div class="outline-text-2" id="text-3">
<p>
<a href="https://www.xda-developers.com/install-adb-windows-macos-linux/">Android Debug Bridge (ADB)</a> isminden de anlaşılacağı üzere, Android uygulama
geliştirirken hata ayıklama ve diğer birçok farklı işlem için
kullanabileceğiniz Android geliştiricinin takım çantasında mutlaka olması
gereken bir araç. Android geliştirme ile çok az deneyimim olsa da <a href="https://www.xda-developers.com/install-adb-windows-macos-linux/">Android Debug
Bridge (ADB)</a> aracının Android geliştiriciler için ne kadar önemli olduğunu
biliyorum. Bu özellik henüz sadece USB bağlantı üzerinden kullanılabilir fakat
bazı geliştiriciler hem kablo ile uğraşmamak için hem de birden fazla cihazda
geliştirme yaparken kablosuz olarak da bu özelliği kullanmak istiyor. ADB aracı
buna izin veriyor fakat yine ilk bağlantı için USB'yi bağlayıp sonra kablosuz
olarak devam etmek ve birden fazla cihazla çalışıyorsanız da her cihaza sabit
bir IP adresi vermek gerekiyor-ki router kapatıp açılınca lokal IP adresler de
değişmesin. Üstelik bu yöntem hiç de güvenli değil, çünkü bağlantı TCP/IP
protokolü üzerinden şifresiz bir şekilde düz metin olarak kuruluyor.
Dolayısıyla güvenmediğiniz ağlarda kullanamıyorsunuz.
</p>
<p>
Bu hafta xda-developers sitesindeki bir üyenin fark etmesiyle anlaşıldı ki bir
google çalışanının bu özellikle ilgili commit'ler yapmış. İlgili commit'ler şu
şekilde:
</p>
<ul class="org-ul">
<li><a href="https://android-review.googlesource.com/c/platform/system/core/+/1148015">1148015: Add wifi service for adb.</a></li>
<li><a href="https://android-review.googlesource.com/c/platform/system/core/+/1148676">1148676: WIP implement secure pairing for ADB Wireless</a></li>
</ul>
<p>
Commit mesajlarından ve içeriklerinden anlayabileceğiniz üzere Google'da bu
yönde bir çalışma var. Androd'in Geliştirici Ayarları kısmına "Wireless
debugging" anahtarı eklenmiş ve üstelik güvenli olabilmesi için de kablosuz
bağlantı kurulurken QR kod ya da 6 haneli bir kod ile eşleşme gerekli olacak
gibi gözüküyor. Fakat Android geliştirici arkadaşların hemen heyecanlanmasını
tavsiye etmiyorum. Çünkü değişiklikler henüz merge edilmemiş gözüküyor.
xda-developers sitesindeki geliştiricilerin de Android 11'de bu özelliğin
kullanıma sunulmasını umuyorlar fakat bekleyip görmek gerek. Umarım Android
geliştirici arkadaşların işlerini kolaylaştıracak bu özellik yakın zamanda
gelir.
</p>
</div>
</div>
<div id="outline-container-orgcf057d9" class="outline-2">
<h2 id="orgcf057d9"><span class="section-number-2">4</span> Python, 3.9 sürümünden sonra <a href="https://lwn.net/Articles/803679/">yıllık sürüm döngüsüne adapte olacak</a></h2>
<div class="outline-text-2" id="text-4">
<p>
30 Ekim tarihinde yönetim kurulu üyesi Brett Cannon'un Python geliştiricileri
e-posta grubuna gönderdiği maile göre daha önce Łukasz Langa tarafından
önerilen <a href="https://www.python.org/dev/peps/pep-0602/">PEP 602 - Annual Release Cycle for Python</a> önerisi kabul edildi. İlgili
önerinin sayfasında durumu henüz "Draft" (Taslak) olarak gözükse de gönderilen
mailde kısa süre içinde sayfanın güncelleneceğini belirtilmiş. Daha önce de 18
aylık sürüm döngüsündeydiler.
</p>
<p>
Bu yeni döngüye göre artık herhangi bir Python 3.X.0 sürümü bu şekilde
hazırlanacak:
</p>
<ol class="org-ol">
<li>Python 3.X.0'ın geliştirilmesine, Python 3.(X-1).0 Beta 1 sürümü
yayınlandığında başlanacak ve 5 ay boyunca bu süreç versiyonlama olmadan
Pre-Alpha adı altında devam edecek.</li>
<li>Sonrasında 7 aylık yeni özelliklerin Alpha sürümler olarak duyurulacağı
periyot başlayacak. Her ay bir Alpha sürümü olacak şekilde toplamda 7
Alpha sürümü çıkacak.</li>
<li>Sonrasında 4 aylık herhangi bir yeni özellik içermeyen Beta süreci
başlayacak ve bu süreç boyunca kullanıcılardan gelen hata raporları
incelenip onlar giderilecek.</li>
<li>Sonrasında 1 aylık Release Candidate süreci başlayacak ve ayın bitiminde
Python 3.X.0 final sürümü duyurulmuş olacak.</li>
</ol>
<p>
Yani herhangi bir Python 3.X.0 sürümü 17 ay içerisinde geliştirilecek ve
sürümler halinde önümüze sunulacak. Yalnız gönderilen mailde Beta ve RC
süreçleri ile ilgili birkaç değişiklik olabilir deniyor. Final sürümünden
sonraki destek süreci de bu şekilde olacak:
</p>
<ol class="org-ol">
<li>Final sürümden sonraki 18 ay (1.5 yıl) boyunca sürüm tam destek alacak.</li>
<li>Sonraki 42 ay (3.5 yıl) boyunca ise sadece güvenlik güncelleştirmeleri
alacak.</li>
</ol>
<div class="figure">
<p><img src="gorseller/python-omur.png" alt="python-omur.png" />
</p>
<p><span class="figure-number">Şekil 4: </span>Herhangi bir Python 3.X.0 sürümünün yaşam döngüsü böyle olacak.</p>
</div>
<p>
Bu takvim güncellemesinin nedenlerinin bir kaçı ise şu şekilde:
</p>
<ul class="org-ul">
<li>Sürümleri daha küçük yapmak.</li>
<li>Yeni özellikleri ve hata gidermelerini daha kısa sürede kullanıcıyla
buluşturmak.</li>
<li>Kullanıcılara daha iyi bir sürüm güncelleştirme yolu sunmak.</li>
<li>Daha tahmin edilebilir bir güncelleme takvimi sunmak.</li>
<li>Diğer nedenler için ilgili PEP sayfasındaki <a href="https://www.python.org/dev/peps/pep-0602/#id12">Rationale and Goals</a> başlığına
bakabilirsiniz.</li>
</ul>
<p>
Projelerinde sıkça Python kullanan biriyseniz ya da Python üzerinden ürünler ya
da hizmetler veren bir şirkette çalışıyorsanız gözünüz mutlaka bu PEP
sayfasında olsun. İlgili değişikliklerden sonra bu PEP onaylanacak.
</p>
<p>
Ayrıca Python'ın yaratıcısı Guido van Rossum da en son çalıştığı Dropbox
şirketinden ayrılmış ve <a href="https://www.zdnet.com/article/python-programming-language-creator-retires-saying-its-been-an-amazing-ride/">emekliliğe ayrıldığını duyurmuş</a>. Kendisine bundan
sonraki yaşamında huzur ve mutluluklar dileriz.
</p>
</div>
</div>
<div id="outline-container-org7ad82d5" class="outline-2">
<h2 id="org7ad82d5"><span class="section-number-2">5</span> Cloudflare Rust ile yazılmış <a href="https://blog.cloudflare.com/announcing-cfnts/">NTS implementasyonunu duyurdu</a>: <a href="https://github.com/cloudflare/cfnts">cfnts</a></h2>
<div class="outline-text-2" id="text-5">
<p>
Geçtiğimiz aylarda Cloudflare'in, insanların pek fazla ilgilenmediği bir konu
olan <a href="https://blog.cloudflare.com/secure-time/">tarih/saat sunucularının güvenliği</a> hakkında yeni bir servis açtığını
<a href="https://teknoseyir.com/durum/1105646">paylaşmıştım sosyalde</a>. Aynı gönderide Network Time Security (NTS) isimli yeni
bir protokolün de ilerleyen aylarda duyurulacağından bahsetmiştim. İşte bu
hafta o protokolün Rust ile implemente edilmiş hali duyuruldu. Ben de bunu
fırsat bilerek biraz bu protokolün ayrıntılarından bahsetmek istiyorum.
</p>
<div class="figure">
<p><img src="gorseller/cloudflare-nts.png" alt="cloudflare-nts.png" height="600" />
</p>
</div>
<p>
NTS aslında yukarıda gözüktüğü gibi iki alt-protokolden oluşuyor. İlk
Cloudflare'in geliştirdiği güvenlik katmanı olan Network Time Security Key
Exchange (görselde "NTS-KE server" olarak geçiyor); ikincisi ise her
bilgisayarın kullandığı bildiğimiz Network Time Protocol (NTP) servisinin son
sürümü. Güvenli tarih/saat işlemleri yapmak için artık ilk NTS-KE ile konuşup
bazı anahtarları alıp sonra NTP sunucusu ile konuşarak güncel tarih ve zaman
bilgisini edineceğiz. Şöyle ki:
</p>
<ol class="org-ol">
<li>İlk aşamada NTS-KE ile şu işlemler yapılır:
<ol class="org-ol">
<li>Öncelikle NTS-KE sunucu ile TLS üzerinden güvenli bir iletişim kuruluyor.
(Burası bildiğimiz HTTPS)</li>
<li>İkinci aşamada kullanılacak AEAD algoritmasına karar verilir.</li>
<li>İkinci protokole karar verilir. Şu an sadece NTPv4 ile nasıl alışacağı
tanımlanmış.</li>
<li>Tarih/saat bilgilerinin alınacağı NTP sunucusunun IP adresi ve portu
belirlenir.</li>
<li>İkinci aşamada kullanmak için çerezler oluşturulur.</li>
<li>TLS oturumunda iki simetrik anahtar (C2S ve S2C) oluşturulur.</li>
</ol></li>
<li>İkinci aşamada ise NTP sunucusu ile:
<ol class="org-ol">
<li>İstemci, NTS-KE tarafından verilen anahtarı (C2S) ve çerezleri
kullanarak NTP sunucusuna tarih/saat bilgisi isteği gönderir.</li>
<li>NTP sunucusu da yine bir anahtar ile (S2C) kullanıcıya güncel
tarih/saat bilgilerini ve saklaması gereken yeni çerezleri güvenli bir
şekilde ulaştırır.</li>
</ol></li>
</ol>
<p>
Birinci aşama tamamlandıktan sonra artık ikinci aşama sürekli yeni güvenlik
çerezlerini ileterek tekrarlanabilir. Tarih/saat sunucuları özellikle para
transferi gibi kritik işlerde çok büyük öneme sahip, bu yüzden de bu katmanın
güvenliği çok önemli. Bahsetmeden geçmek istemedim.
</p>
</div>
</div>
<div id="outline-container-orgb9eed50" class="outline-2">
<h2 id="orgb9eed50"><span class="section-number-2">6</span> Mozilla, klasörden eklenti yükleme <a href="https://www.zdnet.com/article/mozilla-to-stop-supporting-sideloaded-extensions-in-firefox/">seçeneğini kaldırmaya hazırlanıyor</a></h2>
<div class="outline-text-2" id="text-6">
<p>
Firefox ve birçok modern tarayıcıda eklenti desteği artık olmazsa olmazlardan.
Bu eklentiler tarayıcıların kendi market sistemleri dışında eklentinin
sıkıştırılmış halini indirip onu tarayıcının kurulu olduğu dizindeki bir
klasöre atarak da kurulabiliyor fakat Mozilla, Firefox tarayıcısından bu
özelliği kaldırmayı planlıyor. Bu hafta yayınladıkları <a href="https://blog.mozilla.org/addons/2019/10/31/firefox-to-discontinue-sideloaded-extensions/">blog yazısında</a> sürecin
nasıl işleyeceğini açıklamış.
</p>
<p>
11 Şubat 2020 ayında yayınlanması planan Firefox 73 sürümünde de ilgili
klasördeki eklentiler okunacak fakat bunlar kopyalanarak kullanıcıya
gösterilerek normal eklenti gibi kurulacak. 10 Mart 2020 tarihinde
yayınlanması planan Firefox 74 sürümünde ise bu destek tamamen kaldırılacak.
Bu desteğin kaldırılmasının sebebi olarak ise güvenlik gösterilmiş, ilgili
klasöre gönderilen zararlı bir eklenti de firefox'a kurulabildiği için
tehlikeli bir durum oluşuyordu. Elbette sadece zararlı eklentiler gönderilmek
için kullanılmıyordu, bazı tarayıcı entegrasyonu gerektiren uygulamalar da bu
şekilde kuruyordu kendini firefox'a ama maalesef kurunun yanında yaş da
yanıyor.
</p>
<p>
Bu haberin biz geliştiricileri ilgili kısmı ise şöyle, biliyorsunuz bizler
eklenti geliştirirken kendi bilgisayarımızdaki sürekli deneyerek ilerliyoruz
dolayısıyla markette yayınlamadan eklentiyi kendi bilgisayarımızdaki Firefox'a
yükleyebilmemiz gerekiyor. Bu durumda elimizdeki bir seçenek gitti fakat
burada yanlış anlaşılma oluşmasın biz hala daha bilgisayarımızdaki bir XPI
dosyasını seçerek onu eklenti olarak kurabileceğiz, kaldırılan özelliği iyi
anlamak gerek.
</p>
</div>
</div>
<div id="outline-container-orgb7817f5" class="outline-2">
<h2 id="orgb7817f5"><span class="section-number-2">7</span> Yaklaşan Etkinlikler</h2>
<div class="outline-text-2" id="text-7">
<table border="2" cellspacing="0" cellpadding="6" rules="groups" frame="hsides" width="100%">
<colgroup>
<col class="org-left" />
<col class="org-left" />
<col class="org-left" />
</colgroup>
<thead>
<tr>
<th scope="col" class="org-left">Etkinlik İsmi</th>
<th scope="col" class="org-left">Yeri</th>
<th scope="col" class="org-left">Tarihi</th>
</tr>
</thead>
<tbody>
<tr>
<td class="org-left"><a href="https://www.eventbrite.com/e/arduino-ile-robotik-programlama-tickets-79692176445">Arduino ile Robotik Programlama: Atölye ve Uygulama</a></td>
<td class="org-left">Antalya</td>
<td class="org-left">5 Kasım 19:00</td>
</tr>
<tr>
<td class="org-left"><a href="https://www.eventbrite.com/e/siber-farkndalk-ve-kullanc-guvenligi-tickets-78765488697">Siber Farkındalık ve Kullanıcı Güvenliği</a></td>
<td class="org-left">İstanbul</td>
<td class="org-left">6 Kasım 14:00</td>
</tr>
<tr>
<td class="org-left"><a href="https://kommunity.com/software-craftsmanship-turkey/events/sosyal-ve-teknik-yonleri-ile-acik-kaynaga-nasil-katki-yapabiliriz">Sosyal ve Teknik Yönleri ile: Açık Kaynağa Nasıl Katkı Yapabiliriz?</a></td>
<td class="org-left">İstanbul</td>
<td class="org-left">6 Kasım 19:00</td>
</tr>
<tr>
<td class="org-left"><a href="https://www.eventbrite.com/e/devops-tickets-78249134267">DevOps</a></td>
<td class="org-left">İstanbul</td>
<td class="org-left">7 Kasım 19:00</td>
</tr>
</tbody>
</table>
</div>
</div>
<div id="outline-container-org69e0e7a" class="outline-2">
<h2 id="org69e0e7a"><span class="section-number-2">8</span> Diğer Haberler</h2>
<div class="outline-text-2" id="text-8">
<ul class="org-ul">
<li>ProtonMail, iOS uygulamasını <a href="https://protonmail.com/blog/ios-open-source/">açık kaynak yaptı</a>. <a href="https://github.com/ProtonMail/ios-mail">GitHub Deposu</a></li>
<li>TimescaleDB, yeni <a href="https://blog.timescale.com/blog/building-columnar-compression-in-a-row-oriented-database/">sıkıştırma kabiliyetlerini duyurdu</a>.</li>
<li>Microsoft, OpenJDK projesine <a href="https://mail.openjdk.java.net/pipermail/discuss/2019-October/005173.html">katkı yapmaya hazırız dedi</a>.</li>
<li>Repl.it, kendi sistemleri için geliştirdiği paket yöneticisini <a href="https://repl.it/site/blog/upm">açık kaynak
yaptı</a>: <a href="https://github.com/replit/upm">upm (Universal Package Manager)</a></li>
<li>Rust ana geliştirici takımından geliştiricilere çağrı: <a href="https://blog.rust-lang.org/2019/10/29/A-call-for-blogs-2020.html">2020 yılında Rust'dan
beklentileriniz neler?</a></li>
<li>Python, <a href="https://docs.python.org/3.5/whatsnew/changelog.html#python-3-5-8">3.5.8 sürümü duyuruldu</a>.</li>
<li>JDK 14 için <a href="https://mail.openjdk.java.net/pipermail/jdk-dev/2019-October/003517.html">çalışmalar başladı</a>.</li>
<li>Android Studio <a href="https://androidstudio.googleblog.com/2019/10/android-studio-36-beta-2-available.html?m=1">3.6 Beta 2 sürümü duyuruldu</a>.</li>
<li>Swift takımı, <a href="https://swift.org/server/">Swift Server Çalışma Grubu</a> ile ilgili <a href="https://swift.org/blog/sswg-update/">yıllık rapor yayınladı</a>.</li>
<li>Go programlama dilinin 1.13.4 ve 1.12.13 <a href="https://groups.google.com/forum/m/#!topic/golang-nuts/rkSaxR1oz0c">sürümleri duyuruldu</a>. <a href="https://golang.org/doc/devel/release.html#go1.13.minor">Değişiklik
Notları</a></li>
<li>Babylon takımı, Health uygulamalarında kullandıkları Kotlin için yazılmış
<a href="https://medium.com/babylon-engineering/introducing-orbit-mvi-for-kotlin-and-android-62491f4e3234">kütüphaneyi açık kaynak yaptı</a>: <a href="https://github.com/babylonhealth/orbit-mvi">Orbit MVI</a>.</li>
<li>OpenAPI Generator, <a href="https://github.com/OpenAPITools/openapi-generator/releases/tag/v4.2.0">v4.2.0 sürümünü duyurdu</a>.</li>
<li>Microsoft, platformlar-arası dağıtık uygulama geliştirme kütüphanesi
<a href="https://github.com/dotnet/orleans">Orleans</a>'in <a href="https://devblogs.microsoft.com/dotnet/orleans-3-0/">3.0 sürümünü duyurdu</a>.</li>
<li>Ruby kod kalitesi raporlama aracı RubyCritic, <a href="https://www.fastruby.io/blog/code-quality/code-coverage/rubycritic-4-2-0-simplecov-support.html">v4.2.0 sürümünü yayınlandı</a>.</li>
<li>Rust ile yazılmış yazı arama ve indeksleme sunucusu <a href="https://github.com/mosuka/bayard">Bayard</a>, ilk sürümü
<a href="https://github.com/mosuka/bayard/releases/tag/v0.1.0">0.1.0'ı duyurdu</a>.</li>
<li>Alternatif Rust derleyicisi mrustrc, <a href="https://github.com/thepowersgang/mrustc/releases/tag/v0.9">v0.9 sürümü çıkardı</a>.</li>
<li>Tide, Rust web sunucusu <a href="https://github.com/http-rs/tide/releases/tag/0.3.0">0.3.0 sürümünü duyurdu</a>.</li>
<li>Lazarus <a href="https://forum.lazarus.freepascal.org/index.php/topic,47269.0.html">2.0.6 çıktı</a>.</li>
<li>Immer <a href="https://github.com/immerjs/immer">v5.0.0 çıktı</a>.</li>
</ul>
</div>
</div>
<div id="outline-container-org74e7e84" class="outline-2">
<h2 id="org74e7e84"><span class="section-number-2">9</span> Lisans</h2>
<div class="outline-text-2" id="text-9">
<div class="org-center">
<div class="figure">
<p><img src="../../../img/CC_BY-NC-SA_4.0.png" alt="CC_BY-NC-SA_4.0.png" height="75" />
</p>
</div>
<p>
<a href="yazilim-gundemi-16.html">Yazılım Gündemi - 16</a> yazısı <a href="https://erenhatirnaz.github.io">Eren Hatırnaz</a> tarafından <a href="http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Creative Commons
Atıf-GayriTicari-AynıLisanslaPaylaş 4.0 Uluslararası Lisansı</a> (CC BY-NC-SA 4.0)
ile lisanslanmıştır.
</p>
</div>
</div>
</div>
</div>
<div id="postamble" class="status">
<p class="date">Tarih: 3 Kasım 2019</p>
<p class="author">Yazar: Eren Hatırnaz</p>
<p class="date">Oluşturuldu: 2021-01-24 Sun 22:46</p>
<p class="validation"><a href="http://validator.w3.org/check?uri=referer">Validate</a></p>
</div>
</body>
</html>